Sanktuarium Świętego Józefa w Kaliszu
Od początku XVII wieku jednym z głównych miejsc czci Świętego Józefa w Polsce stał się Kalisz, gdzie kult ten wiązano z obrazem Świętej Rodziny.Według tradycji początki Sanktuarium Świętego Józefa w Kaliszu sięgają 1670 roku. Wtedy, bowiem został uzdrowiony za przyczyną Świętego Józefa mieszkaniec wsi Szulec, który jako wotum ufundował obraz Świętej Rodziny i umieścił go w Kaliskiej Kolegiacie w podarowanym przez siebie ołtarzu.Intensywny rozwój kultu Świętego Józefa przypadł na drugą połowę XVII i na cały XVIII wiek zwany w polskiej józefologii "złotym".W czasach rozbiorów i w okresie międzywojennym kult nieco osłabł, choć i w tym czasie ożywiły go uroczyste obchody 100 - lecia koronacji obrazu w 1896 roku i 50-lecia patronatu Świętego Józefa nad Diecezją Włocławską w 1930 roku.Do szczególnego rozwinięcia i znaczenia kultu Świętego Józefa Kaliskiego po II wojnie światowej przyczyniły się w zasadzie trzy wydarzenia: cudowne wyzwolenie księży - więźniów z obozu w Dachau (29 kwietnia 1945 roku), utworzenie w Kaliszu Polskiego Studium Józefologicznego (24 września 1969 roku) oraz wizyta Papieża Jana Pawła II w Kaliskim Sanktuarium (4 czerwca 1997 roku). Przy czym można śmiało powiedzieć, że to ostatnie wydarzenie najbardziej rozsławiło Świętego Józefa Kaliskiego.W Kaliszu Jan Paweł II, jako Biskup Rzymu, zawierzył Świętemu Józefowi wszystkie polskie rodziny oraz sprawę ochrony życia nienarodzonych zarówno w Polsce jak i na świecie.
Na patrona Diecezji początkowo została wyznaczona Święta Rodzina. W rok później przyszło ze Stolicy Apostolskiej breve oznajmujące, że patronem Diecezji Kaliskiej zostaje "Święty Józef małżonek Maryi Dziewicy, Opiekun Zbawiciela". Takie określenie patrona niewątpliwie nawiązuje do obrazu Świętego Józefa Kaliskiego przedstawiającego Świętą Rodzinę i Jezusa - Zbawiciela, Maryję i jej małżonka Świętego Józefa.
Wybór Świętego Józefa za patrona dla Diecezji Kaliskiej jest uzasadniony i wymowny. Zwykle za patronów wybierano Świętych, którzy związani byli z danym terenem. W Kaliszu, jak wspomniano od połowy XVII wieku żywy był kult Świętego Józefa związany z obrazem zwanym "Świętym Józefem Kaliskim". Przyciąga on ludzi, którzy modlą się przed nim i wzywając wstawiennictwa św. Józefa dostępują licznych łask, a nawet cudów. Wydaje się, że ten fakt w głównej mierze zadecydował o patronacie.
Pierwszy Biskup Kaliski Stanisław Napierała świadomy, jaką wartość stanowi dla młodego lokalnego Kościoła taki właśnie patron powziął myśl, by Święty Józef był tym, który będzie jednoczył i scalał Diecezję. Postanowił więc, by odbyła się peregrynacja kopii obrazu Świętego Józefa Kaliskiego po wszystkich parafiach Diecezji. Dlatego podczas pierwszej diecezjalnej pielgrzymki dziękczynnej do Rzymu delegaci zabrali do Ojca Świętego Jana Pawła II dwie kopie obrazu Świętego Józefa Kaliskiego prosząc, by jedną zechciał przyjąć jako wyraz naszej wdzięczności i miłości, a drugą pobłogosławił, by po powrocie do Polski mogła rozpocząć peregrynację do wszystkich parafii Diecezji, w połączeniu z programem duszpasterskim skoncentrowanym na tematyce rodzinnej.
Ojciec Święty wypowiedział wtedy pamiętne słowa: "(....).przynosicie ze sobą kopię obrazu Świętego Józefa czczonego w Kaliszu, w Sanktuarium znanym na całą Polskę, chcecie abym pobłogosławił ten obraz, który po powrocie do kraju ma w pielgrzymce nawiedzać poszczególne parafie waszej diecezji. Święty Józef jest wam szczególnie drogi i bliski ....Dobrze, że wasza Diecezja rozpoczyna swój program duszpasterski od rodziny. (.....) Rodzina stanowi jedno z najcenniejszych dóbr ludzkości. (....)"
Po powrocie z Rzymu pobłogosławiony obraz Świętego Józefa Kaliskiego przyjmowały siostry zakonne w swoich domach i modliły się o Boże błogosławieństwo dla parafii, które nawiedzi Święty Józef.
Inauguracja nawiedzin kopii obrazu miała miejsce 17 kwietnia 1994 roku. Mszy Św. na Placu Świętego Józefa przewodniczył Ks. Arcybiskup Józef Kowalczyk Nuncjusz Apostolski w Polsce przy udziale duchowieństwa i przedstawicieli wszystkich parafii z diecezji. Przez cały tydzień poprzedzający inaugurację do Sanktuarium Świętego Józefa przybywały różne pielgrzymki: kapłanów i kleryków, sióstr zakonnych, chorych i osób starszych, małżeństw i rodzin, ludzi bezrobotnych oraz młodzieży - każdy stan miał swój dzień. Nawiedzanie trwało ponad dwa lata (od 17 kwietnia 1994 roku do 3 czerwca 1996 roku).
Wymiar diecezjalny kultu Świętego Józefa Kaliskiego podkreśla fakt, że Biskup Kaliski osobiście przewodniczy głównym uroczystościom świętojózefowym w Sanktuarium św. Józefa. Co roku inauguruje Ogólnopolskie Sympozjum Józefologiczne, przewodniczy i głosi słowo Boże podczas różnych Ogólnopolskich Pielgrzymek do Sanktuarium Świętego Józefa w Kaliszu; Księży byłych więźniów Dachau (co roku 29 kwietnia), Robotników (od 1 maja 1993 r.), Związku Kobiet Katolickich (od 8 kwietnia 1995 r.), Civitas Christiana (od 30 listopada 1996 r.), Kręgów Domowego Kościoła (od 28/29 marca 1998 r.) i innych.
Z kultem Świętego Józefa Kaliskiego jest ściśle związana jedna z najstarszych pieszych pielgrzymek w Polsce, która wyrusza z Kalisza na Jasną Górę i z powrotem. Pierwszy raz wyruszyła w 1637 roku. O szczególnej łączności tej pielgrzymki z Sanktuarium Kaliskim świadczy nie tylko to, że wyrusza ona spod Bazyliki św. Józefa i do niej wraca (od Józefa do Maryi i od Maryi do Józefa), ale także religijna świadomość wiernych wypowiadająca się poprzez charakterystyczne pieśni, modlitwy, znaczki pielgrzymkowe i reprodukcyjne obrazy św. Józefa. Również grupy pielgrzymów wyruszające z innych miast Diecezji Kaliskiej mają coraz większą świadomość łączności ze św. Józefem.
Co roku też około 400 kapłanów Diecezji Kaliskiej i ponad 100 kleryków na czele z Pasterzem Diecezji uczestniczy w pielgrzymce do św. Józefa Kaliskiego. Również księża neoprezbiterzy swoją prymicyjną Mszę Świętą odprawiają w Kaplicy Cudownego Obrazu Świętego Józefa Kaliskiego, któremu zostają zawierzeni przez Księdza Biskupa. Diakoni natomiast w miesiącach letnich: w lipcu i sierpniu odbywają praktykę wakacyjną w Sanktuarium służąc pielgrzymom.
Warto także dodać, że od 8 lutego 1997 roku przy Bazylice Świętego Józefa jest stały dyżur spowiedniczy dając możliwość spowiedzi przybywającym tu wiernym, nie tylko z miasta Kalisza, ale także z okolicznych miejscowości, jak też przy różnych okazjach z całej Diecezji.
Pewnym novum dotyczącym odkrycia Świętego Józefa przez współczesnych jest fakt, że mąż Maryi, ojciec Jezusa jest również patronem tych wszystkich, którymi świat gardzi czy odrzuca. Należą do nich ubodzy, bezdomni, bezrobotni, niekochani czy chorzy. Przykładem niech będzie ustalony ostatnio przez Konferencję Episkopatu Polski dzień 1-go maja 2001 roku (liturgiczne wspomnienie Świętego Józefa Robotnika) Ogólnopolskim Dniem Modlitwy i Solidarności z bezrobotnymi. Święty Józef pomaga w sprawach doczesnych, ale przede wszystkim prowadzi do Boga.
Święty Józef stał się na nowo aktualny w dzisiejszych czasach i jest nadzieja, że świat odda Mu się w opiekę. U progu trzeciego tysiąclecia Papież Jan Paweł II wskazuje dzisiejszemu światu na Świętego Józefa jako niezawodny wzór i pomoc. Do pielgrzymów Diecezji Kaliskiej w 1997 roku powiedział: "Potrzeba tego świadectwa oddania. Potrzeba go człowiekowi, często zagubionemu pośród fałszywych obietnic łatwego szczęścia. Potrzeba go w życiu rodzinnym, społecznym, kulturalnym, politycznym, aby wszyscy ludzie mogli w Synu Bożym odnaleźć źródło prawdziwej nadziei. Niech Święty Józef czczony w Kaliskim Sanktuarium stanie się dla nas wszystkich nauczycielem i duchowym przewodnikiem."
Ks. dr Jacek Plota
Kustosz Sanktuarium
Strona Sanktuarium:
