Grób pierwszego duńskiego męczennika, patrona Danii, św. Kanuta, znajduje się w pięknej, gotyckiej katedrze w Odense, stolicy Fionii (duń. Fyn) – jednej z największych wysp tego północnego kraju. Miasto jest obecnie ważnym węzłem komunikacyjnym, a w jego bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się największa w Europie stocznia. W centrum zachowało się wiele elementów starej zabudowy, urokliwe kamieniczki, królewski pałac, kościoły. To tutaj w 1805 roku urodził się sławny bajkopisarz Jan Christian  Andersen, a rzesze turystów z całego świata odwiedzają dzisiaj ubogi dom jego dzieciństwa.

 

Katedra - sanktuarium św. Kanuta -  jest uważna za najpiękniejszą budowle gotycką Danii. Jej ozdobę stanowi wspaniałe dzieło rzeźbiarskie – ołtarz – tryptyk dłuta Hansa Borga z 1520 roku, będącym jednym z najcenniejszych zabytków sztuki gotyckiej.

 

Odense - jedna z najstarszych duńskich osad zawdzięcza swoją nazwę Relikwie św. Kanuta Odynowi – najwyższemu bóstwu nordyckiego panteonu, władcy wojny. Przed prawie tysiącem lat brzmiała ona Odensvi, czyli święte miejsce Odyna. Wtedy, u zarania dziejów Danii, był to potężny gród, gdzie wznosiła się świątynia bóstwa i rósł poświęcony mu gaj. Około 950 roku król Harald zwany Sinozębym podjął pierwszą próbę chrystianizacji kraju. Napis na kamieniu runicznym z Jelling wykonanym z jego polecenia głosi: „Ojcu Gormowi i matce Tyrze – Harald, który podbił całą Danię, Norwegię i uczynił Danów chrześcijanami”. To prawdopodobnie wtedy w dawnym grodzie Odyna wzniesiono pierwszą chrześcijańską świątynię.

 

Przeciwko wprowadzeniu nowej religii wielokrotnie wybuchały bunty i powstania. Przywódcą pierwszego z nich był syn Haralda, Swen I Widłobrody (zmarły w 1014 roku), późniejszy drugi mąż córki Mieszka I, Świętosławy zwanej tutaj Sygryda Storrada, czyli Sygryda Dumna, Okrutna. Do historii przeszedł syn Swena i Świętosławy Kanut Wielki, król Anglii, Danii i Norwegii. Przez następne dziesięciolecia Dania i cała Skandynawia była widownią walk dynastycznych i powstań.

 

W 1080 roku na duńskim tronie zasiadł Kanut II zwany potem Świętym, syn Swena II Estridsena. Energiczny władca i dobry polityk dostrzegał przyszłość królestwa w ścisłym sojuszu z Europą i Stolicą Apostolską. Ograniczył znacznie samowolę tutejszych rodów, starając się równocześnie o ugruntowanie młodego, duńskiego chrześcijaństwa. W tym celu między innymi uposażał tutejsze kościoły, sprowadzał zgromadzenia zakonne i konsekwentnie wprowadzał w życie zasady zgodne z nową religią, kościelne przepisy i prawa. Poczynania te, a zwłaszcza zniesienie wielu dawnych swobód i konsekwentne zwalczanie pogaństwa, spotkały się z niechęcią ludu i sporej części duńskich możnowładców. Kanut przygotowywał się w tym czasie do wojny z Anglią. Między innymi w 1085 roku udało mu się zreformować flotę i przywrócić jej dawną świetność. Temu faktowi zawdzięcza przydomek „ostatniego wikinga na duńskim tronie”. W 1086 roku przeciwnicy króla wzniecili powstanie w Jutlandii. Z buntownikami związał się jeden z braci Kanuta – Olaf.

 

Powodem powstania były między innymi wrogie nastawienie do chrześcijaństwa, a także chęć powrotu do dawnych tradycji i swobód. Doszło do krwawej wojny domowej, która w krótkim czasie ogarnęła kolejne prowincje Danii. Władca wycofał się ze swoimi zwolennikami do Odense Tutaj schronił się wraz z drużyną w drewnianym kościele pod wezwaniem św. Albana, który stał na miejscu dzisiejszej katedry. Tu właśnie w 1086 roku został zabity przez swoich antagonistów, którzy wtargnęli do świątyni. Według tradycji zginął ugodzony kamieniem, przy ołtarzu. Wraz z nim poniosło śmierć 17 wojowników z jego drużyny i brat króla Benedykt. Bronili oni do końca swojego władcy przed napastnikami.

 

Tutejsi benedyktyni, świadkowie śmierci króla, z pietyzmem pochowali jego zwłoki. W 1095 roku przeniesiono je uroczyście z miejsca dotychczasowego spoczynku do kamiennego sarkofagu. Już wtedy w wielu rejonach Danii otaczono poległego władcę kultem, który pomimo niechęci w wielu przeciwnych chrześcijaństwu i nowym porządkom kręgach, w krótkim czasie rozprzestrzenił się na cały kraj. Kanut został kanonizowany w 1101 roku.

 

Po kanonizacji drewniany kościół przebudowano na murowaną katedrę. Spłonęła ona w 1247 roku. Wkrótce rozpoczęto budowę obecnej, ukończonej dopiero 200 lat później. Dzisiaj uwagę zwiedzających przyciąga tryptyk ze sceną Ukrzyżowania w środku i umieszczoną ponad nią kompozycją rzeźbiarską, przedstawiającą koronację Matki Bożej. Sceną tym towarzyszą postacie świętych. Za ołtarzem znajdują się trumny – relikwiarze z doczesnymi szczątkami św. Kanuta i jego brata Benedykta. Trumny te mają archaiczną formę prostokątnych, drewnianych, topornie wykonanych skrzyń.

 

Postać króla Kanuta II często łączona jest niesłusznie w jedną osobę z innym duńskim świętym – Kanutem Lawardem. Czczą go zarówno katolicy jak i wierni kościołów protestanckich, a wielu Duńczyków nosi jego imię (Knud).