Pszów istnieje już od połowy XIII wieku jako osada. Tradycja podaje o zbudowaniu pierwszego kościoła pod wezwaniem Św. Krzyża na końcu wsi, a następnie kościoła parafialnego p.w. Wszystkich Świętych w latach 1265-1293, najpierw drewnianego, a potem już murowanego. Oblicze osady zmieniało się pod względem ludnościowym na skutek odkrycia pokładów węgla w roku 1840 i założenia szybu "Anna", który przekształcono w kopalnię istniejącą do chwili obecnej. Parafia pszowska przeżywała liczne wstrząsy. W XV wieku oddziaływały na nią wojny husyckie. Na przełomie XVI i XVII wieku kościół parafialny przez 60 lat był we władaniu protestantów, ale ludność pozostała wierną katolicyzmowi, co poświadczyły dokument z 1719r ., kiedy to do parafii należało 2 000 katolików, a nie było ani jednego protestanta. Choć Pszów dostał się pod wpływ Austrii, potem Prus, co roku z tej parafii udawała się tradycyjna pielgrzymka do sanktuarium Matki Boskiej w Częstochowie.
Jedna z tych pielgrzymek przyczyniła się do narodzin kultu Matki Boskiej w Pszowie. Zakupiony w 1722 roku obraz Matki Boskiej Częstochowskiej przemalował artysta malarz z Wodzisławia Śląskiego Fryderyk Sedlecky, nadając mu, jak sam mówił, "polską karnację". Zniknęły charakterystyczne rysy Madonny Częstochowskiej, a znamienny układ twarzy przyczynił się do nadania obrazowi nazwy "Matki Boskiej Uśmiechniętej". Do obrazu tego zaczęły napływać ogromne tłumy pielgrzymów z całego Śląska i Północnych Moraw. Tu dokonywały się nadzwyczajne uzdrowienia, tu otrzymywali ludzie wyjątkowe łaski. Komisja Biskupia z Wrocławia po stwierdzeniu tych faktów w latach 1730-32 zarządziła koronację Obrazu w 1732 roku. Korony wykonał złotnik Bernard Like z Raciborza, a nałożył na obraz 4 lipca 1732 r. opat cystersów z Rud Raciborskich. Ponieważ nieduży pod względem objętości kościół p.w. Wszystkich Świętych nie mógł pomieścić pielgrzymów, 1743 r. rozpoczęto budowę, a w roku 1747 ukończono obecną świątynię, której nadano tytuł Narodzenia Najświętszej Maryi Panny.
Obraz Matki Bożej Pszowskiej umieszczono w głównym ołtarzu. Papież Pius VI udzielił przywileju odpustu zupełnego wszystkim odwiedzającym Sanktuarium Maryjne w Pszowie. W 1801 r. przy ołtarzu znajdowało się 156 wotów, a wśród nich rzeźby wyobrażające oczy, ręce, nogi (potwierdzające uzdrowienia), jak też dary dziękczynne: obrączki, monety cesarskie, insygnia książęce i biskupie. Znaczna część tych wotów została skonfiskowana przez władze państwowe w roku 1809.
Po kasacie klasztoru w Rudach Raciborskich ostatni opat cysterski złożył przed Matką Bożą złoty krzyż opacki ozdobiony szmaragdami i wieńcem brylantów, a także kosztowny pierścień prałacki. Dar opata zapoczątkował serię wotów. Przez cały wiek XIX nie ustawał napływ pielgrzymów. Na główny odpust Narodzenia Najświętszej Maryi Panny przybywało średnio od 7 do 25 tys. pielgrzymów. Dla nich wybudowano w 1855 roku stacje Drogi Krzyżowej na placu kościelnym, a w latach 1915 - 1929 zbudowano kalwarię z 14 kaplicami w lesie odległym o 2 km od kościoła.
W okresie okupacji w latach 1939 - 1945 zakazano wszelkich pielgrzymek, a także kazań w języku polskim. Na odpust Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w 1945 roku przybyło do sanktuarium 50 tys. pielgrzymów, by złożyć podziękowanie za wszystkie niezwykłe łaski, jakich doznali czciciele Matki Bożej podczas wojny.
W 1968 roku odwiedził sanktuarium ks. kardynał Karol Wojtyła, późniejszy papież. W 1972 roku uroczyście obchodzono 250 - lecie Obrazu Matki Boskiej w Pszowie. Zebrało się około 80 tys. pielgrzymów, wśród których był ks. arcybiskup Bolesław Kominek z Wrocławia, późniejszy kardynał.
Po świętokradczym rabunku złotych koron w 1976 roku nałożono na obraz nowe, poświęcone przez Papieża Jana Pawła II podczas jego pierwszej pielgrzymki do Polski. W koronacji Obrazu w dniu 9. września 1979 roku uczestniczyło 4 biskupów, 300 kapłanów i około 10 tys. pielgrzymów. W 1989 roku nastąpiła ponowna kradzież koron, które wkrótce znaleziono, a sprawców kradzieży ukarano. Rekoronacji w dniu 9. września 1990 roku dokonał ks. bp Damian Zimoń w otoczeniu 2 innych biskupów, znacznej liczby kapłanów i licznej rzeszy pielgrzymów.
Nie ustaje kult Matki Bożej Pszowskiej. Co roku przewija się przez sanktuarium Maryjne około 100 tys. pielgrzymów z dalszych okolic. W każdą środę wierni parafii biorą udział w uroczystym nabożeństwie ku czci Matki Boskiej Pszowskiej.
Strona Sanktuarium